Dorobek historiografii polskiej skupionej na dziejach dziecka i dzieciństwa nadal jest niezadowalający. Świadczy o tym niedostatek, a niekiedy wręcz brak tej problematyki w syntetycznych opracowaniach, w tym również w podręcznikach historii wychowania. W ostatnich latach daje się jednak zauważyć wzrost zainteresowania tą tematyką, a podejmowane badania dotyczą wielu aspektów życia dziecka w minionych wiekach. Tendencja ta rodzi nadzieję na przełamanie swoistego impasu w tym obszarze dociekań naukowych. Ponadto historyczno-pedagogiczna analiza zagadnień dotyczących rodziny jako środowiska wychowawczego może wnieść istotny wkład do ogólnego dorobku nauk społecznych.

Prezentowany tom jest ilustracją wspomnianego, wieloaspektowego ujmowania problematyki rodziny i dziecka. Autorami zamieszczonych w nim tekstów są zarówno historycy wychowania, jak i pedagodzy. Dzięki nakładaniu się na siebie perspektywy pedagogicznej i historycznej problematyka rodziny i dziecka zyskuje głębię ujęcia, a aktualistyczne wnioski z badań pedagogicznych nabierają realnej wartości naukowej na tle uogólnień i refleksji natury historycznej.