Potop jest drugą częścią Trylogii, został ukończony w 1886 r. To kolejna powieść historyczna pisana ku pokrzepieniu serc, w której Sienkiewicz ukazuje dzieje najazdu szwedzkiego na Polskę w XVII w., w tym najważniejszy etap najazdu, czyli lata 1655-1657. Autor nie fałszuje wizji historii, ale pragnie podporządkować fakty idei patriotycznej. Sienkiewicz pragnął Potopem wlać otuchę w polskie serca, pokazać, że skoro w przeszłości potrafiliśmy wyjść zwycięsko ze wszystkich opresji, to powinniśmy wierzyć w od rodzenie narodu i wybicie się na niepodległość.