Johannes Janssen (1829-1891) ukazał przełomowe znaczenie reformacji dla historii narodu niemieckiego na tle jego osiągnięć w XV w. (nauka, sztuka, literatura, ekonomia), rozwój reformacji oraz jej konsekwencji w XVI w. Nie pominął działań Marcina Lutra jako promotora rewolucji społecznej oraz ukazał ją na szerokim tle politycznym i społecznym. SPIS TREŚCI Wprowadzenie Rozdział I. Edukacja powszechna i nauka 1. Rozpowszechnienie sztuki druku 2. Szkoły elementarne i nauczanie religijne 3. Nauczanie elementarne i starsi humaniści 4. Uniwersytety i inne miejsca nauczania Rozdział II. Sztuka i literatura popularna 1. Architektura 2. Rzeźba i malarstwo 3. Drzeworytnictwo i miedziorytnictwo 4. Życie codzienne przedstawione w sztuce 5. Muzyka 6. Poezja popularna 7. Poezja na tematy aktualne 8. Popularna proza i czytelnictwo Rozdział III. Ekonomia polityczna 1. Rolnictwo 2. Produkcja 3. Handel i kapitał Rozdział IV. Święte Cesarstwo Rzymskie 1. Stosunek do innych krajów, jego konstytucja i prawa 2. Wprowadzenie obcego kodeksu 3. Polityka zagraniczna Maksymiliana i dążenie do jedności 4. Stanowisko książąt podczas elekcji króla 5. Spojrzenie wstecz Rozdział V. Stronnictwo rewolucyjne na sejmie w Wormacji (1521) 1. Późniejsza szkoła humanizmu niemieckiego 2. Spór Reuchlina 3. Marcin Luter a Hutten Rozdział VI. Sejm w Wormacji a postęp rewolucji polityczno-kościelnej do wybuchu rewolucji kościelnej 1. Sejm w Wormacji i wyrok na nową Ewangelię 2. Podburzanie ludności przez kazania i pisma drukowane 3. Agitacja rewolucyjna w Erfurcie i Wittenberdze zapoczątkowuje rozłam w Kościele (1521-1522) 4. Próba obalenia konstytucji cesarstwa przez Franza von Sickingena 5. Rząd cesarski a sejmy w latach 1522-1523 6. Ciągła agitacja polityczno-religijna. Upadek życia intelektualnego i filozoficznego 7. Wpływ wydarzeń wewnętrznych na stan cesarstwa 8. Sejm w Norymberdze (1524) i propozycja zjazdu religijnego 9. Wzrastające niepokoje w życiu religijno-społecznym Rozdział VII. Rewolucja społeczna 1. Wpływ socjalistycznych nauk husyckich wstępem do rewolucji społecznej 2. Główne powody rewolucji społecznej 3. Powszechność rewolucji społecznej 4. Przebieg rewolucji społecznej 5. Konsekwencje rewolucji społecznej Dodatki Poczet papieży XV-XVI w. (z okresem pontyfikatu) Poczet cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego X-XVI w. (z latami życia)