"Przeklad z greckiego Ewa T. Szyler

Po niemal 15 latach życia na obczyźnie społeczność albańska w Grecji zaczęła zapuszczać korzenie i z wolna stawać integralną częścią tamtejszego społeczeństwa. Świadectwo indywidualnej historii emigracyjnej, jakim jest Krótki podręcznik przekraczania granic, pozostaje równie ciekawe dla tych, którym przypadły w udziale podobne doświadczenia, jak i dla społeczeństwa, które imigrantów przyjmuje.

Urodzony w Albanii Gazmend Kapllani przekroczył granicę z Grecją w 1991 roku i mieszkał w Atenach przez 15 lat. Krótki podręcznik przekraczania granic jest świadectwem niedającego się usunąć śladu, jaki to doświadczenie pozostawiło w jego życiu. Autor przedstawia los przybyszów we współczesnej Grecji, kraju, przez który zaledwie 50 lat temu przetoczyła się fala masowej emigracji, lecz który mimo to nader chętnie obarcza nowo przybyłych odpowiedzialnością za wszelkie choroby społeczne. W swej szczerej opowieści, pełnej dowcipu i autoironii, Kapllani przedstawia granicę jako nieskończenie wysoki mur opasujący więzienie, ale także jako horyzont absolutnej wolności.

Kapllani ""syndrom graniczny"" traktuje jak swoistą chorobą, której opisowi poświęca właściwie całą ksiązkę. Jest tu mowa o granicach totalitaryzmu, ucieczki, poczucia winy, miłości, nadziej i współżycia. Doświadczenia te opisuje nie tylko z własnej perspektywy, ale oddaje także głos wszystkim emigrantom, dla których jedynym schronieniem było zawsze milczenie.

""To błyskotliwa, ironiczna i dowcipna opowieść na całkiem niewesoły temat. Kapllani pisze o emigracji i pisze o niej tak, jak nikt wcześniej. Może dlatego, że jest Albańczykiem, a krajem, do którego przybył, jest Grecja A może dlatego, że łączy kąśliwą ironię Dubravki Ugresic z intymnym doświadczeniem zawartym w prozie Tremain Niezależnie od tego, na czym polega jego sekret, Krótki podręcznik to książka mądra i ważna. Mówi o pokonywaniu granic i trudnym stanie zawieszenia, zwlekania, pozostawania gdzieś zbyt długo, który sprawia ból nawet najbardziej doświadczonym 'pogranicznikom'.""
Lisa Appignanesi

""Z niezwykłą przenikliwością popartą niełatwym doświadczeniem wskazuje Kapllani na setki niewidzialnych granic, społecznych i kulturowych, które imigrant musi pokonywać i z którymi mierzyć się musi co dnia. Turysta mówiący łamaną greką jest uroczy, imigrant nieumiejący sklecić po grecku zdania budzi podejrzliwość i niechęć. (...) Dzięki Kapllaniemu posiadacze 'świetnych' paszportów krajów UE mogą z zaskoczeniem odkryć, jak złowrogo majaczą jeszcze dla niektórych granice w naszej wielkiej europejskiej rodzinie.""
Kapka Kassabova, ""The Guardian"""