Zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego (wojny, konflikty przygraniczne, terroryzm), walka z żywiołami i kataklizmami, a także niwelowanie ich negatywnych skutków wymogły podjęcie określonych rozwiązań. Konsekwencją ich wprowadzenia było wyodrębnienie w społeczeństwie wyspecjalizowanych, dyspozycyjnych grup społecznych, takich jak: wojsko, policja oraz różnego typu straże i służby. Specyfika zawodowa tych grup sprawia, iż szczególnie cenne wydają się socjologiczne badanie empiryczne z udziałem uczestników grup dyspozycyjnych, które swoją przyszłość zawodową związały z realizacją tej swoistej misji społecznej. Tematyka owych grup, ich funkcjonowanie w społeczeństwie oraz niewątpliwy wpływ na otoczenie wiążą się z problemami badawczymi i stanowią wyzwanie, z którym zapewne zmierzy się socjologia polska. Wiele z tych kwestii podnieśli autorzy artykułów zebranych w niniejszym tomie.