Na książkę składają się trzy studia dotyczące stosunku rosyjskiej myśli filozoficzno-religijnej XIX wieku do katolicyzmu, a także do Polski, uznawanej wówczas za głównego wśród narodów słowiańskich przedstawiciela katolickiej cywilizacji. Pierwsze studium, MYŚLICIELE ROSYJSCY WOBEC WYZWANIA KATOLICKIEGO..., rekonstruuje przebieg sporu o katolicyzm w przedrewolucyjnej Rosji. Dwa pozostałe teksty zawierają rozważania nad poglądami Iwana Gagarina i Aleksandra Hercena, kształtujących w sposób istotny ówczesne rosyjskie stanowisko zarówno wobec "wyzwania katolickiego", jak i "kwestii polskiej".