12 Część Słownika pod względem liczby biogramów jest zdecydowanie najmniejszym, gdyż weszło do niego tylko 77 życiorysów, ale pod względem objętości jest zbliżony do wcześniejszych tomów. Pojawiło się w nim wiele rodzin, których wcześniej nie opisywaliśmy w naszym wydawnictwie, np. Bajerów, Ciechomskich, Dłużewskich, Gautierów, Głębockich (inna rodzina), Goszczyckich, Grabowskich (inna rodzina), Grabowskich (inna rodzina), Horodyskic, Jabłońskich, Jesków, Karpiów, Kozarskich, Krzyżanowskich, Kuesterów, Makomaskich, Oborskich, Orpiszewskich, Ożegalskich, Szeliskich, Ustrzyckich , Wawreczków, Dunin-Wąsowiczów i Wojciechowskich. Pod względem pochodzenia terytorialnego rodziny opisane w zeszycie 12 przypominają omówione we wcześniejszych częściach słownika. Jak zawsze dominują mieszkańcy byłego Królestwa Polskiego i Galicji. Jednak w obecnym zeszycie zdecydowanie przeważają reprezentanci Królestwa, z Galicji było tylko 22, z ziem wschodnich razem 12, w tym z Litwy i Białorusi, z Wołynia, z Podola jedna osoba; z Poznańskiego i Pomorza razem 4. Podziały terytorialne nie zawsze dotyczyły całych rodzin, w niektórych przypadkach poszczególne osoby z tej samej rodziny miały majątki w różnych dzielnicach. Zdziechowscy posiadali majątki na ziemiach wschodnich zaboru rosyjskiego, w Królestwie Polskim, a w okresie międzywojennym także w Poznańskiem. Do Bajerów i Szeliskich należały dobra w byłej Galicji i Królestwie Polskim. Tylko na ziemiach dawnego Królestwa Polskiego gospodarowali: Ciechomscy, Dłużewscy, Dmochowscy, Dzieduszyccy, Gautierowie, Grabowscy, Jabłońscy, Janowscy, Konarscy, Kozarscy, Krassowscy, Krzymuscy, Kuesterowie, Makomascy, Orpiszewscy, Siniarscy-Czapliccy, Swieżawscy, Dunin-Wąsowiczowie, Wiszniewscy, Wodzińscy, Wojciechowscy1. Należy dodać, że w tej licznej reprezentacji ziemiaństwa z byłej Kongresówki, aż 8 rodzin gospodarowało na Kujawach, głównie w powiecie włocławskim (Gautierowie, Krzymuscy, Kuesterowie, Orpiszewscy, Siniarscy-Czapliccy, Dunin-Wąsowiczowie, Wiszniewscy, Wodzińscy). Był to region reprezentowany przez dosyć zamożną grupę ziemian, znaną z nowocześnie prowadzonych gospodarstw. Na terenie Galicji mieszkali: Grodziccy, Horodyscy, Oborscy, Ożegalscy, Romerowie, Trzeciescy, Ustrzyccy, Wawreczkowie, Zakrzeńscy, Żurowscy. Z Litwy byli Karpiowie, Krzyżanowscy i Grabowscy (druga rodzina) z dawnej guberni wołyńskiej. Z Wielkopolski byli Jeskowie i Grabscy. Z dawnej guberni podolskiej Głęboccy. Pod względem społecznym rodziny opisane w tym tomie reprezentują głównie zróżnicowaną grupę średniego ziemiaństwa, od bardziej zamożnych do drobniejszych dziedziców. Do pierwszej grupy można zaliczyć starą rodzinę szlachecką Karpiów, żyjąca od wielu pokoleń na ziemiach litewsko-ruskich dawnej Rzeczypospolitej, a w XIX w. w rosnącym w siłę otoczeniu niemiecko-litewsko-rosyjskim. Niektórzy członkowie rodziny przez kontakty i koligacje ulegli wpływom niemieckim, a także po części litewskim. Mimo różnych trudności utrzymali na Litwie swoje dziedziczne włości do II wojny światowej. Zupełnie z innego środowiska wyszli Wawreczkowie, rodzina pochodzenia śląskiego, drobnomieszczańskiego, której przedstawiciele dzięki zdobytemu wykształceniu i zaradności mogli nabyć majątek ziemski, dokonując przy tym dużego awansu społecznego. Jest to przykład nowego ziemiaństwa w okresie międzywojennym, już niemającego rodowodu szlacheckiego, ani elitarnych koligacji, tylko własną pracą osiągającego sukcesy materialne i społeczne.

Książka "Ziemianie polscy XX wieku. Tom 12. Słownik biograficzny" - oprawa twarda - Wydawnictwo DiG. Książka posiada 191 stron i została wydana w 2022 r. Cena 33.60 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.