Literatura pierwszej fali emigracji rosyjskiej stanowi niezwykle różnorodny i ciekawy obiekt badań naukowych. Niniejsza praca podejmuje je jedynie w nieznacznej części. Wyjątkowe bogactwo życia kulturalnego emigrantów, w pewnej mierze związane z mentalnością rosyjską, można bowiem badać jedynie aspektowo, aby uniknąć krzywdzących uproszczeń. W twórczości emigracyjnej odzwierciedliła się bez wątpienia szeroka dusza rosyjska, która zaważyła także na sposobie przedstawiania kwestii związanych z ojczyzną i wiarą prawosławną. Literatura rosyjska, która zawsze oscylowała między świętością a odrzuceniem Boga, miłością do Rosji i nienawiścią względem idei państwowych, również na emigracji przedstawiła cały wachlarz różnorodnych emocji i odczuć. Z tym, że twórczość pisarzy wygnańców odznacza się z tego punktu widzenia dość wyraźną konsekwencją: miłością obdarzają dawną Rosję, a nienawiścią państwo bolszewickie, życie według zasad prawosławnych wartościują dodatnio, a porewolucyjną wolność piętnują, wykazując jej nadużycia.
( z Zakończenia - Monika Sidor )