W archeologii polskiego wczesnego średniowiecza są dokonania różnej rangi. Niektóre z nich mają wszakże wymiar szczególny. To właśnie im poświęcamy najwięcej uwagi. Chodzi o odkrycia głośne, niekiedy zapomniane, które podzieliły i nadal dzielą środowiska naukowe. Prezentujemy też problemy będące od lat przedmiotem dyskusji i polemik. Na stronach książki Czytelnik znajdzie opinie, które burzą utarte schematy rozumowania, ale jednocześnie otwierają nowe horyzonty poznawcze. I choć w wielu kwestiach jest za wcześnie, aby pokusić się o zarysowanie ostatecznych rozstrzygnięć, warto przedstawić, a w niektórych przypadkach zarysować, perspektywy dalszych poszukiwań.